Bu Konuda Neler Öğreneceğiz?
- En Çok Dokuz Basamaklı Sayıları Okuma ve Yazma
- En Çok Dokuz Basamaklı Sayıların Basamak Değerlerini belirtir
- En Çok Dokuz Basamaklı Sayıların Sayı Değerlerini belirtir
- Verilen Sayıları Çözümler
Ortaokula başlamamızla birlikte geçmiş yıllarda gördüğümüz en çok 6 basamaklı sayıları okuma ve yazmayı artık en çok 9 basamaklı sayılara kadar okur ve yazacağız. Milyonlu sayılar ile ilgili terimleri öğrenip bu sayılarla işlemler yapacağız.
En Çok Dokuz Basamaklı Sayıları Okuma ve Yazma
En çok dokuz basamaklı sayıları okurken zorlanmamak için bizden okumamız istenilen sayıyı bölüklerine ayırırız. Bölüklerine ayırma işlemine sayının en sağından başlanır ve her üç rakam 1 bölüğü ifade eder. Bölükler kendi basamak gurubundaki en küçük basamakla isimlendirilir. Bu bölükler sırasıyla birler bölüğü, binler bölüğü ve milyonlar bölüğü olarak ifade edilir. Bölüklerine ayırdığımız sayıları okumak gayet kolaydır. Okuma işlemine en soldaki bölükten başlanır.
Şimdi bu bölüklerine ayırma işlemini daha iyi anlayabilmek için bölükleri ve bölüklere ait olan basamak adlarını tablo ile gösterelim.
Örnek 1:
86485490 sayısını okuyalım.Çözüm:
8648549 sayısını en sağdan başlayıp üçer basamak ayırarak bölüklerini bulalım.
Karıştırmamak için her bölük arasına “.” koyarak bölükleri belli edersek sayımız 86.485.490 şeklinde olur. Daha sonra en soldan sayıları bölükleri ile okumaya başlarsak sayımız “86 milyon 485 bin 490” şeklinde olur.
Daha iyi anlaşılması için sayımızı tablo olarak da gösterelim.
| Milyonlar Bölüğü | Binler Bölüğü | Birler Bölüğü |
| 86 | 485 | 490 |
| 86 milyon | 485 bin | 490 |
Örnek 2:
Okunuşu “Dokuz yüz altmış üç milyon iki yüz on altı bin elli dört” olan sayıyı yazalım.Çözüm:
Okunuşu verilen sayı aslında sayının bölüklerine ayrılmış halidir. Bize düşen bu bölükleri sırasını bozmadan yan yana yazmaktır. Yazma işlemine sayıyı okuduğumuz sıraya göre başlıyoruz. Dokuz yüz altmış üç milyon yerine “963”, iyi yüz on altı bin yerine “216” ve elli dört yerine “054” yazıyoruz. Bu durumda sayımız 963 216 054 oldu.Dikkat:
Okunuşu verilen sayıları yazarken her bölükte 3 rakam olması gerektiğini unutmuyoruz!
Yukarıdaki örnekte de birler bölüğüne elli dört yazabilmemiz için “054” olarak yazdık. Çünkü her bölükte 3 rakam olmalı.
Milyonlu Sayıların Basamak Değeri
Bir sayıda bulunan rakamların basamak değerleri istendiği zaman, istenilen rakam ile rakamın bulunduğu basamağı çarparak istenilen rakamın basamak değerini buluruz.
Örnek :
Mesela Milyonlar basamağında bulunan 5 rakamının basamak değerini bulmak için 5 ile 1 000 000’u çarpmamız gerekir. 5’in basamak değeri 5 x 1.000.000 = 5 000 000’dur.NOT:
Bir rakamın basamak değerini bulabilmemiz için çarpma işlemini ve basamak adlarını iyi bilmemiz gerekir.
Verilen tabloya bakarak basamak adlarını sırasıyla öğrenebilirsiniz.
Örnek :
301 211 863 sayısında bulunan 2 rakamının basamak değerini bulalım.Çözüm:
Verilen sayıya baktığımızda 2 rakamının yüz binler basamağında olduğunu görürüz. O halde 2’nin basamak değeri;2 x 100 000 = 200 000’dir.
Milyonlu Sayıların Sayı Değeri
Herhangi bir sayının içinde bulunan basamaklardan rastgele birinin sayı değeri sorulduğunda, hiçbir işlem yapmadan sayının basamağında bulunan rakam bize sayı değerini verir.
Tabloya bakarak basamak isimlerini iyi öğrenmemiz gerekmektedir. Çünkü sayı değerini bulabilmemiz için gerekli olan tek bilgi basamak sıralamasıdır.
Örnek 1:
485 625 406 sayının binler ve on milyonlar basamağında bulunan sayıların sayı değerini bulalım.Çözüm:
Binler basamağı sağdan dördüncü sırada olduğundan dolayı binler basamağındaki rakamın sayı değeri “5”,
On milyonlar basamağı da sağdan sekizinci sırada bulunduğundan dolayı on milyonlar basamağındaki rakamın sayı değeri de “8”‘dir.
Örnek 2:
805 756 315 sayısında bulunan ve sayı değerleri “8” ve “3” olan rakamlar yer değiştirirse yeni sayımız ne olur?
Çözüm:
Sayı değeri “8” olan rakam yüz milyonlar basamağında, sayı değeri “3” olan rakam ise yüzler basamağında bulunmaktadır. Bu rakamların yerlerini değiştirirsek yeni oluşan sayımız 305 756 815 olur.
Milyonlu Sayıları Çözümleme
Bir sayıda bulunan bütün rakamların basamak değerlerinin toplamı şeklinde yazılmasına çözümleme denir. Çözümlemeyi yapabilmemiz için sayıların bulundukları basamakları iyi bilmemiz gerekmektedir.
Basamak adları için aşağıda verilen tablodan yararlanabiliriz.
Örnek 1:
64 205 sayını çözümleyelim.
Çözüm:
Sayıya baktığımızda 5 rakamı birler basamağında, 2 rakamı yüzler basamağında, 4 rakamı binler basamağında ve 6 rakamı da on binler basamağında bulunmaktadır. Bu rakamların basamak değerlerini bulup toplam şeklinde yazarsak sayının çözümlenmiş halini bulmuş oluruz. O halde;
6 x 10000 + 4 x 1000 + 2 x 100 + 5 x 1 ifadesi 64 205 sayısının çözümlenmiş halidir.
